فوریه
هم حسن دارد ، هم قبح!
نویسنده: مهتاب یزدانی /مجله شوق تغییر(46)
اشاره
گسترش فضای مجازی و دسترسی آسان آن برای همة افراد با حداقل دانش و بدون نیاز به آموزش‌های تخصصی باعث شد تا این محیط به عنوان گزینه‌ای قابل توجه برای کاربردهای آموزشی معرفی و تصورات قبلی در زمينة نیاز به امکانات فیزیکی بسیار برای فرایند یاددهی‌یاد گیری را تغییردهد و دچاردگرگونی جدی کند. استفاده از آموزش الکترونیک برای ارتقای دانش و مهارت‌های نیروی انسانی با به کارگیری برنامه‌های به‌روز و مقرون به صرفه. آمروزه به کاربردی متداول در دنیا تبدیل شده است. در چند ماه اخیر که ویروس کرونا در جهان فراگیر شد و ما هم به اجبار به سمت آموزش‌های مجازی رفتیم. پژوهشی ساده در دبیرستان تشیع منطقةُ7 سامان دادیم که در آن برجستگی‌ها و موانع آموزش درفضای مجازی بررسی شده است. این پژوهش با هدف بررسی چگونگی آموزش مجازی در دوران قرنطینه و بررسی راهکارهای عملی برای تشویق دانش آموزان به پیگیری دروس از طریق فضای مجازی انجام گرفت. ابتدا مسابقه‌ای با ۵ سوال طراحی شد که در مجموع ٩۴ نفر در آن شرکت کردند. سپس از جواب های تشریحی دانش‌آموزان ۲ پرسش‌نامه با محوریت دانشآموز و اولیا طراحی شد که ۷۸ نفر از اولیا و ۱۶۱ نفر از دانش‌آموزان به آن جواب دادند. رفت‌وبر گشت اطلاعات کلا از طریق فضای مجازی انجام پذیرفت. این نوشتار به مثابه یک تجربة زیسته که حاصل بررسی نظرات دانش‌آموزان و اولیای شرکت کننده در دوران بحران کروناست، تدوین شده است.
مرحلة اول: طراحی سوالات مسابقه
سوّال یک: آیا تمام دوستان و هم کلاسی‌های شما از فضای مجازی برای یادگیری دروس استفاده می کنند ؟شما یاد گیری به این شیوه را چگونهارزیابی می‌کنید؟
یک سوم دانش‌آموزان ازدوستان و هم کلاسی‌های خود اطلاعی نداشتند و از دوسوم باقیمانده حدود یک سوم اظهار داشتند که دوستان‌شان ازفضای مجازی برای یادگیری استفاده می‌کنند. درمورد بخش دوم سوال و ارزیابی آموزش مجازی. محاسن این شیوة آموزشی ازدیدگاه دانش آموزان به این شرح است:
0 تر کیب تدریس دبیر در فضای مجازی و تدریس در مدرسه موجب بهره‌بردن از هر ۲ شیوه می‌شود.
- بعضی از دروس را با عکس و کلیپ توضیح می‌دهند که باعث فهم بهتر می‌شود.
- می‌توانيم تدریس را ذخیره و بارها آن را مشاهده کنیم.
- دانشآموز و معلم هر ۲ درخانه و راحت هستند.
و اما ایرادهای این شیوه آموزشی:
- تدریس گنگ و نامفهوم است.
- شباهت کمی با آموزش مدرسه‌ای دارد.
- دانشآموز اجازة سوال نسدارد و در همان زمان نمی‌تواند جواب سوال خود را دربافت کند.
- تدرسی از طریق خود معلم انجام نمی‌شود به‌ویژه دروس مهم.
- بعضی از دروس بازدهی کمی دارد.
- به دلیل عادت نداشستن به این نسوع تدریس, یادگیری ضعیف است.
- مدت زمان آموزش کم است.
- دانش‌آموزان ضعیف با این شیوه در درس‌های تخصصی موفق‌نیستند.
- دسترسی به فضای مجازی و آنلاین. به‌ویژه بارگذاری فیلم‌ها هزینه‌بر است و سرعت پایین اینترنت و به روز نبودن تلفن همراه باعث افزایش اضطراب می‌شود.
- معلم توانایی کنترل تکلیف و تدریس هم‌زمان را ندارد.
سوّال دوم: چگونه می‌توانیم سایر هم کلاسی‌های خود را دعوت کنیم در کلاس‌های مجازی شر کت کنند؟
هدف از این سژال گرفتن راهکار برای مقابله با بی‌رغبتی دانش‌اموزان غایب درآموزش فضای مجازی است. در پاسخ.
گروهی معتقد بودند دانشآموز خودش باید بخواهد و فرد فراری از یادگیری را نمی‌توان با تشویق هم به سر درس آورد. یا کسانی که در کلاس می‌خوابند. در فضای مجازی آموزش هم نیستند و خیلی سخت است دانشآموز بی‌علاقه و بی‌انگیزه را دعوت کرد.
اما نظرات مثبت دیگری که در پاسخ این پرسش داده شد:
تأثیرات مثبت آموزش را به دوستان‌مان یادآوری کنیم/ ساعت کلاس را یادآور شویم/ در بحث‌های دوستانه تمرکز بر موضوعات درسی باشد/ برای تشویق دراموزش آنلاین از طنز استفاده کنند/ از دانش‌اموزانی که به موقع حاضر می‌ش‌وند و تکالیف را ارسال می‌کنند. قدردانی کنند/ دانش‌آموزانی که موبایل ندارند. از برنامة آموزشی تلویزیون استفاده کنند و دائم از آن‌ها بازخورد بگیریم.
سوال سوم: برمنفعت دانشآموز از بهره‌وری از آموزش مجازی تمرکز داشست: چرا هم کلاسی‌های‌تان با وجودی که می‌دانند نمرة مستمر از طریق فضای مجازی تعیین می‌شود. باز در این دوره‌ها شرکت نمی کنند؟
نظرات دانش‌آموزان دلابل شخصی. اجتماعی.اقتصادی و فرهنگی متعددی را دربرمی گرفت:
بی خبری ازاهمیت تدریس/ ترجیح تفریحات آنلاینی به جای درس خواندن /دسترسی نداشتن به‌اینترنت امی‌توانم این آموزش‌ها رااز افراد یا جاهای دیگر بگیرم/ این روش تدریس قانونی نیست و معلم‌ها مجبورند دوباره تدریس کنند/ نداشتن گوشی به دلیل وضعیت اقتصادی نامطلوب/ بعضی از خانواده‌ها چند فرزند دارند و بچه‌ها نمی‌توانند هم‌زمان از یک گوشی استفاده کنند.
سوّال چهارم: پیشنهادتان برای جذب دانش‌آموزانی که در این فعالیت‌هاشرکت نمی کنند. چیست؟
پاسخ ها به شدت کاربر دی بودند:
پرداخت هزینه اینترنت خانواده‌هایی که از نظر مادی ضعیفند/ برنامه‌ریزی وألدین برای استفاده فرزندان‌شان از گوشی/ کمک گرفتن ازدانش‌آموزان برای برقراری تماس با این گروه / صحبت با آولیای دانش‌آموزان/ ایجاد برنامه‌های سرگرم کننده درسی مثل مسابقه و بازی/ فاصله گذاشتن بین زمان کلاس‌ها/ برخورد دوستانة معلمان/ تقدیر از دانش‌آموزان فعال به جهت ایجاد شوق در بقیه / ایحاد انگیزه در دانش‌آموزان با یادآوری این موضوع که شاید ما با درس خواندن بتوانیم قدمی در راه پیشبرد علم برداریم!. آموزش‌وپرورش این روش تدریس را قانونی کند.
سوال پنجم: دان شآموزی رامی‌شناسید که دلیل قانع کننده و موجهی برای شرکت نکردن در کلاس‌های مجازی داشته باشد؟
از بین جواب‌ها ۵۰درصد اظهار داشته‌اند دانش‌آموزی را نمی‌شناسند. از دیگر کسانی که جواب بله داده‌اند. دلایل زیر قابل
توجه است:
نداشتن وضعیت مالی خوب و امکانات مربوطه و توجه دانش موز به این نکته که مبادا خانواده شرمنده آن‌ها شوند/ کمک به خانواده و نگهداری ازفرزندان کوچک‌تر وقتی برای دانشآموز باقی نمیگذارد/ گروهی ازدانش آموزان بیش از حد آزاد و فکرشان درگیرکارهای دیگر است/ درس‌ها جذابیت ندارد/ درست متوجه نشدن درس/اعتراض معلم به مراجعة دانشآموز به پی وی و طرح سول نگرفتنپاسخ سول امعم خانوده زمن تدریس را جدی نمی‌گیرد و چون در منزل هستیم. انتظار دارند هرچه گفتند در همان زمان اجرا کنیم.
مرحلة د وم
۲ پرسش‌نامه مجزا برای والدین و دانش‌آموزان طراحی شد و برای نظرسنجی در اختیار اولیا و دانش‌آموزان قرار گرفت .
پرسش‌نامه اولیا
- فضای مجازی و آموزش مجازی به خاطر مسائل فرهنگی,مناسب دانش‌آموزان در این برهه نیست.
- به خاطر وضعیت اقتصادی نامناسب و مشکلات مالی قادربه خرید شارژ نیستم.
- فرزندم از تلفن همراه اولیا دیگران جهت آموزش مجازی استفاده می کند و خودش گوشی ندارد.
- آموزش مجازی مناسب و مطلوب است و رضایت دارم.
پرسش نامة دانش آموز
- نداشتن گوشی موبایل و وضعیت اقتصادی نامناسب به من استرس وارد می‌کند.
- والدینم به خاطر مسائل فرهنگی از فضای مجازی می‌ترسنده
- چون از گوشی والدینم استفاده می‌کنم. اختیارات لازم برای زمان کلاس‌های مجازی و ارسال تکالیف را ندارم.
- آموزش مجازی جذابیت ندارد و یادگیری و تکالیف درآن گنگ و نامفهوم است.
- برای خرید شارژ مشکل مالی دارم.
- آموزش مجازی را دوست دارم و از آن لذت می‌برم.
نتیجه گیری و پيشنهادها
در قسمت پایانی این نوشتار به تجزیه‌وتحلیل جواب‌ها نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهاد پرداخته می‌شود:
در پرسشنامة نظرسنجی اولیا از تعداد 78 پاسخ . 27 درصد گزينة یک، 22 درصد گزينة دو ، 50درصد گزينة سه و 33 درصد گزينة چهار را انتخاب کردند.
در پرسشنامة نظرسنجی دانش‌آموزان از تعداد ۱۶۱ پاسخ,23 درصد گزینة یک. ۲۳ گزينة دو, درصد ۴۵ گزینة سه ،88درصد گزينة چهار، ۳۴درصد گزینة پنج و ۳۰درصد هم به گزینة شش پاسخ داده‌اند.
بیش از صد شدن پاسخ‌هاء به این دلیل بوده است که می‌توانستند با ذکر اولویت چند گزینه را علامت بزنند.
به نظر می‌رسد امید داشتن به بازگشاییی مدرسه و مرور درس‌ها د رکلاس، یکی از دلایل عمدة عدم حضور گروهی از
دانش آموزان بهانه‌جو و کم‌کار اسست. دلایل بعدی» فرهنگی؛ اقتصادی و اجتماعی اسست. هم‌چنین تعدادی از دانش‌آموزان فاقد موبایل یا تبلت هستند و اختیار لازم برای استفاده در زمان مشخص شده از کلاس‌ها را ندارند و برای برخی از دانش‌آموزان هم آموزش مجازی جذابیتی نداشت. به نظر می‌رسد یک راهکار مفید برای این موضوع. سوق دادن دانش‌آموزان حتی درزمان‌های غیربحرانی به سمت آموزش مجازی باشد.
تشویق و امیدوار کردن دانشآموز ۲ راهکار اساسی برای رسیدن به اهداف آموزشی است. این ایجاد انگیزه با توجه به شناختی که از شسخصیت دانشآموز داریم و با تکیه پر توانمندی‌هایش در زمينة پرورش اسستعدادها که گام اول آن با آموزش شروع می‌شوده شدنی است. هم‌چنین می‌توان به اولیا آموزش‌های لازم در ارتباط با فضای مجازی داد و آن‌ها را با اهداف آموزش مجازی همراه کرد. داشستن کامپیوتر و نصب نره‌افزارهای شبکه‌های اجتماعی بر روی آن موجب استرس کمتر واحتمالا انگیزة بیشتر برای مطالعة مجازی می‌شود.
نویسنده: مهتاب یزدانی /مجله شوق تغییر(46) / ص 40 و 41
