آزمایش علمی، مقالات
مشتعل کردن کبریت با استفاده از الکتریسیته
آوریل
این آزمایش را در مجاورت مواد اشتعال زا انجام ندهید!
در این آزمایش حرارت تولید شده توسط بطری باعث مشتعل شدن مواد اشتعال زا می شود.
ماده ی اصلی سر چوب کبريت پتاسيم کلرات است که در ماتريسی از چسب و مواد مختلف جای دارد و جزء اصلی ماده ی نوار افروزنده فسفر قرمز است . اصطکاک سر چوب کبريت با نوار افروزنده از طرفی موجب می شود که چند ذره ريز از هر دو ماده ی مذکور با هم تماس حاصل کند و از طرف ديگر مقداری انرژی گرمائی حاصل می شود که موجب واکنشی انفجار گونه و سرانجام سبب برافروختن مواد قابل سوخت سر چوب کبريت می شود .
واکنش اصلی که بين پتاسيم کلرات و فسفر قرمز در حالت جامد صورت می گيرد عبارت است از : 10nKCIO3+12Pn = 10nKCI+3nP4O10+E
اين واكنش مقدار معتنابهی انرژی گرمائی و در نتيجه چنان دمائی ايجاد می كند كه چوب كبريت را مشتعل می سازد .
تازیخچه کبریت
کبريت لفظی عربی به معنای گوگرد است که خود به قول مرحوم معين مسخ شده لفظ کوپريتو است که در زبان اکدی به همين معنی است . جالب است که هم اکنون در زبان دری مرسوم افغانستان و در برخی نقاط ايران هنوز لفظ گوگرد برای آنچه اکنون در فارسی به کبريت مرسوم است بکار برده می شود . از قرار قبل از توليد کبريت به صورت فعلی لفظ کبريت دز فارسی به تراشه های چوبی اطلاق می شده است که به آب گوگرد تر می شده و پس از خشک کردن به اندگ گرمی آتش مر گرفته و برای روشن کردن شمع و چراغ بکار می رفته است . بعيد به نظر نمی رسد که منشا اين گونه تراشه ها که در اروپای حدود قرون وسطی مرسوم بوده است از شرق باشد .
اولين کارخانه کبريت سازی به صورت اروپائی آن در آذربايجان (تبريز) در عصر مشروطيت ۱۲۹۷شمسی به توليد پرداخت و اين صنعت تا امروز هم رشد توليد و دانش فنی خود را مديون هموطنان آذربايجانی ماست .
در واقع داستان کبريت به صورت کنونی آن از کشف عنصر فسفر سفيد (يا به قولی زرد) در سال ۱۶۶۹ميلادی توسط هنينگ براند تاجر کيمياگر آلمانی اهل هامبورگ آغاز می شود . او در جستجوی اکسير اعظم بخش عمده زندگی خود را به حل کردن – اختلاط – جوشاندن و تکليس مواد معدنی می گذراند . روزی در ته قرع خود ماده سفيد رنگی بدست آورد که به خودی خود می سوخت و در تاريکی نور سرد درخشنده ا ی از آن تابش می کرد . پس از آن افراد زيادی تلاش کردند که اين ماده جديد را بعنوان آتش زنه ی شيميائی برای روشن کردن شعله بکار گيرند و رابرت بويل انگليسی از آن جمله بود که تنها ۱۱ سال بعد توانست به کمک اين ماده . تراشه چوبی آغشته به گوگرد را مشتعل سازد . تقريباٌ يکصد سال ديگر ۱۷۸۶ميلادی برتوله موفق به ساهت پتاسيم کلرات شد . مخلوط اين ماده با مواد قابل احتراق از جمله آرد – شکر و خاکه اره با تحريک انرژيک ملايمی آتش گير و منفجره است .
چهل سال بعد ۱۸۲۶ ميلادی جان واکر تراشه آغشته به مخلوط پتاسيم کلرات – آنتيموان سولفيد – صمغ و نشاسته را بعنوان اولين کبريت اصطکاکی ساخت ولی شدت اصطکاک لازم برای اشتعال آن بسيار زياد بود . بعد معلوم شد که اگر پتاسيم کلرات با فسفر سفيد مخلوط شود مخلوطی به شدت و به سهولت آتش گير به دست می آيد . اين مخلوط مشکل اصطکاک نداشت ولی نگهداری آن دشوار بود . به علاوه خطرات ناشی از کارکردن با فسفر سفيد در کارخانه هايی که همه ی کار آن با دست انجام می شد دشواری توليد اين نوع کبريت را افزايش می داد .
در سال ۱۸۴۴ ميلادی شورتر در آلمان از گرم کردن فسفر سفيد . فسفر قرمز به دست آورد . فسفر قرمز در هوا به خودی خود اشتعال پذير نبود (دمای اشتعال در حدود ۲۵۰ درجه سانتیگراد ) .
يکسال پس از آن پاش در سوئد و بوتيگر در آلمان با جدا کردن دو جزء پتاسيم کلرات و فسفر قرمز از يکديگر نخستين نمونه کبريت بی خطر را به وجود آوردند .
اولين کبريت حساس که دو جزء آن روی يکديگر قرار دارد در سال ۱۸۸۸ ميلادی توسط فارنهايم در آمريکا ساخته شد .
کپی شده از http://matches-1297.persianblog.ir
